| cerebral cortex ཀླད་ཆེན་ཀླད་ཤུན། | neurosci. The extensive outer layer of gray matter of the cerebral hemispheres, largely responsible for higher brain functions, including sensation, voluntary muscle movement, thought, reasoning, and memory. | ཀླད་ཆེན་ཟླུམ་ཕྱེད་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་ངོས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པའི་སྐྱ་རྫས་ཀྱི་རིམ་པ་དེ་ལ་གོ་ཞིང་། ཚོར་ཤེས་དང་། ཆེད་སྒུལ་གྱི་ཤ་སྒྲིམ་འགུལ་སྐྱོད། བསམ་གཞིག རྒྱུ་མཚན་འདྲེན་པ། དྲན་པ་བཅས་ཚུད་པའི་ཀླད་པའི་ཚད་མཐོ་བའི་བྱེད་ལས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཡིན། |
| Cerebral aqueduct ཀླད་ཆེན་གཤེར་སྦུག | neurosci. | |
| cerebral Achromatopsia ཀླད་ཆེན་མདོག་ལོང་། | neurosci. | [ཀླད་ཆེན་གྱི་སྐྱོན་ལ་བརྟེན་ནས་ཁ་དོག་མི་མཐོང་བ།] |
| cerebellum ཀླད་སྙིང། | neurosci. The part of the brain at the back of the skull in vertebrates, which coordinates and regulates muscular activity. | ཤ་སྒྲིམ་གྱི་བྱེད་སྒོ་ལ་འབྲེལ་མཐུད་དང་སྟངས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཏེ་སྒལ་རུས་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཀླད་པའི་རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་ཀླད་པའི་ཆ་ཤས་དེ་ལ་གོ |
| cerebellar folia ཀླད་སྙིང་ལྟེབ་སུལ། | neurosci. The narrow, leaflike gyri of the cerebellar cortex. | ཀླད་སྙིང་ཀླད་ཤུན་སྟེང་གི་ཕྲ་ཞིང་ལོ་མའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བའི་ཟེ་རྒྱུད་དེ་ལ་གོ |
| cerebellar cortex ཀླད་སྙིང་ཀླད་ཤུན། | neurosci. The thin gray surface layer of the cerebellum, consisting of an outer molecular layer and an inner granular layer. | ཀླད་སྙིང་གི་ཕྱི་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་སྐྱ་མདོག་གི་རིམ་པ་སྲབ་མོ་དེ་ལ་གོ་ཞིང་། ཕྱི་རོལ་འདུས་རྡུལ་གྱི་རིམ་པ་དང་ནང་རོལ་ཟེགས་རྡུལ་གྱི་རིམ་པས་གྲུབ། |
| Cerebellar ataxia ཀླད་སྙིང་འཆོར་ནད། | neurosci. | [ཀླད་སྙིང་ལ་སྐྱོན་ཞུགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་འཆོར་ནད།] |
| Cepheid variable star སེ་ཕ་ཡི་ཌི་འགྱུར་སྐར། | phys. Any of a class of variable stars with regular cycles of variations in luminosity (most ranging from three to fifty days). There is a relationship between the periods of variation and the absolute magnitudes, which is used for measuring the distance of such stars | དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་གྱི་ནང་དུ་(ཕལ་ཆེ་བ་ཉིན་གསུམ་ནས་ཉིན་ལྔ་བཅུའི་བར་)བཀྲག་མདངས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་འགྱུར་སྐར་གྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ཏུ་གཏོགས་པའི་འགྱུར་སྐར་གང་རུང་ལ་གོ བཀྲག་མདངས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་དུས་ཡུན་དང་ཚུགས་ཐུབ་ཚད་རིམ་གཉིས་ཀྱི་དབར་དུ་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་། འབྲེལ་བ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སྐར་མའི་བར་ཐག་ཚད་འཇལ་བར་བྱེད། |
| cephalopod མཚོ་འབུ་རྐང་མགོ | biol. Any of various ocean mollusks, such as an octopus, squid, or nautilus, having long arms or tentacles around the mouth, a large head, a pair of large eyes, and a sharp beak. Cephalopods have the most complex nervous system of all invertebrates. If attacked, they squirt a cloud of dark inky liquid to confuse predators. | མཚོ་འབུ་ལག་བརྒྱད་དམ། མཚོ་འབུ་རལ་ཟིང་། ཡང་ན་འགྲོམས་བུ་ལྟ་བུའི་རྐང་ལག་རིང་ཞིང་ཁའི་གཡས་གཡོན་དུ་སྤུ་རྭ་དང་ལྡན་པ། མགོ་བོ་དང་མིག་ཟུང་ཆེ་ཞིང། མཆུ་ཏོ་རྣོ་བ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་མཚོ་གནས་ལུས་སྙི་སྲོག་ཆགས་གང་རུང་རུང་ཞིག་ལ་གོ སྒལ་རུས་མེད་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་མཆོ་འབུ་རྐང་མགོ་ལ་དབང་རྩའི་མ་ལག་རྙོག་འཛིང་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡོད། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་ཚུར་རྒོལ་བྱས་ཚེ་གཤེར་གཟུགས་ནག་པོ་ཞིག་གློད་དེ་ཚུར་རྒོལ་པ་མགོ་རྨོངས་སུ་འཇུག |
| cephalization དབང་རྩ་ཕྱོགས་འདུས་བྱ་བ། | neurosci. The concentration of sense organs, nervous control, etc., at the anterior end of the body, forming a head and brain, both during evolution and in the course of an embryo's development. | འཕེལ་འགྱུར་གྱི་སྐབས་དང་སྦྲུམ་སྲིང་འཚར་འཕེལ་གྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་དབང་ཚོར་དབང་པོ་དང་དབང་རྩའི་ཚོད་འཛིན་སོགས་ལུས་པོའི་མདུན་སྣེ་རུ་སྤུངས་ཏེ་མགོ་བོ་དང་ཀླད་པ་གྲུབ་པ་ལ་གོ |
| centrosome དཀྱིལ་གཟུགས། དཀྱིལ་ཕུང་། | biol. A small region of cytoplasm adjacent to the nucleus that contains the centrioles and serves to organize microtubules. | ལྟེ་ཉིང་གི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་ཕྲ་ཚིའི་ཁུལ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལ་གོ་བ་དང་། དེའི་ནང་དུ་དཀྱིལ་སྦུག་ཡོད་ཅིང་དེ་ཡིས་སྦུག་ཕྲན་གོ་རིམ་སྒྲིག་པར་རོགས་བྱེད། |
| centromere region དཀྱིལ་ཆའི་ས་ཁུལ། དཀྱིལ་ཁུལ། | biol. The region of the chromosome to which the spindle fiber is attached during cell division. | ཕྲ་ཕུང་འབྱེད་རིམ་གྱི་སྐབས་སུ་འཕང་ཚི་འབྱར་སའི་ཚོས་གཟུགས་ཀྱི་ཁུལ་དེ་ལ་ཟེར། |
| centromere དཀྱིལ་ཆ། | biol. The most condensed and constricted region of a chromosome, to which the spindle fiber is attached during mitosis. | ཚོས་གཟུགས་ཤིག་གི་བཙུར་ཞིང་སྟུག་ཚད་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཆ་ཤས་དེ་ལ་གོ་ཞིང་། ཕྲ་ཕུང་གཉིས་འགྱེའི་སྐབས་སུ་འཕང་ཚིས་གནས་འདི་ལ་སྦྲེལ་མཐུད་བྱེད། |
| centroid དབུས་ཚེག དབུས་གཟུགས། | math. A mathematically calculated center of a complex or three-dimensional object | རྩིས་ལ་བརྟེན་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དབྱིབས་རྙོག་འཛིང་ཅན་ནམ་ཕྱོགས་ཆ་གསུམ་ལྡན་གྱི་དངོས་པོ་ཞིག་གི་ལྟེ་བ། |
| centripetal force ལྟེ་ཕྱོགས་ཤུགས། | phys. Center-directed force that causes an object to follow a curved or circular path. | དངོས་པོ་ཞིག་གུག་ལམ་མམ་སྒོར་ལམ་ཞིག་ཏུ་གནས་པར་རྐྱེན་བྱེད་ཅིང་ཁ་ལྟེ་བར་ཕྱོགས་པའི་ཤུགས། |
